Op vrijdag 22 mei 2015 zal in Utrecht de VAR Jaarvergadering worden gehouden. Daar zullen drie preadviezen worden besproken met als centraal thema Rechtsontwikkeling door de bestuursrechter. In dit bericht vindt u meer informatie over het programma, hoe u zich kan aanmelden en de vergaderstukken.
Prof. dr. E.M.H. Hirsch Ballin, Dynamiek in de bestuursrechtspraak. Over de betekenis van veranderingen in economie, politiek en samenleving voor de bestuursrechtelijke rechtsontwikkeling
Welke taak heeft de bestuursrechter in de rechtsontwikkeling? Hoe moet hij zich in het huidige tijdsgewricht opstellen in het netwerk van wetgever, bestuur en andere maatschappelijke actoren? Hirsch Ballin betoogt dat de constitutionele verhoudingen in onze tijd een verandering van de rechterlijke attitude vereisen. Tot nu toe is terughoudendheid bij de beoordeling van bestuurlijk handelen dominant. Ook de wetgever laat het bestuur veel ruimte voor belangenafwegingen. Dit leidt ertoe “dat bestuursorganen, terwijl van hen vooral onvooringenomen expertise binnen wettelijke kaders wordt gevraagd, een democratisch onvoldoende gelegitimeerde quasi-legislatieve rol gaan vervullen”. Zo ontstaat een tekort aan legitimiteit van het bestuurlijk handelen. De rechter moet hierop reageren, onder meer door gebruik te maken van de mogelijkheden die evenredigheidstoetsing biedt. Hij moet de wetgever en het bestuur scherp houden.
Ernst Hirsch Ballin is hoogleraar Nederlands en Europees constitutioneel recht aan Tilburg University en hoogleraar rechten van de mens aan de Universiteit van Amsterdam.
Mr. dr. R. Ortlep, Optimaliseren rechtseenheid tussen de hoogste bestuursrechters
Bij rechtsontwikkeling in de bestuursrechtspraak denken velen aan het streven naar rechtseenheid in de jurisprudentie van de hoogste bestuursrechters. Ortlep schrijft in zijn preadvies dat het in dit streven vooral om goede motivering van rechterlijke uitspraken moet gaan. “Het rechtseenheidsprobleem tussen de hoogste bestuursrechters is in overwegende mate een argumentatieprobleem”. De natuurlijke houding van de rechter is die waarbij hij de indruk wekt dat zijn beslissing vanzelfsprekend is omdat zij logisch uit de wet voortvloeit. Als de rechter meer expliciteert wat zijn eigen achterliggende beweegredenen zijn, en daarbij ook duidelijk maakt waarom een vaste lijn uit de rechtspraak van een andere rechter niet wordt gevolgd, wint zijn uitspraak aan werfkracht. En dan wordt beter zichtbaar waar sprake is van ‘rechtsoneenheid’ en waar van ‘legitieme differentiatie’.
Rolf Ortlep is universitair docent aan de Universiteit Utrecht.
Mr. dr. A. Tollenaar, Praktijk van rechtsontwikkeling door de bestuursrechter
Hoe vaak houdt de rechter zich bezig met de ontwikkeling van het recht en hoe vaak wordt dat door de procederende burger van hem verwacht? Komt de rechtsontwikkeling tegemoet aan de verwachtingen die bestuursorganen en burgers daarover hebben? En hoe reageert de wetgever op de jurisprudentie van de bestuursrechter? Tegenwoordig wordt de relatie tussen rechter en wetgever vaak gezien als een dialoog. Tollenaar stelt in zijn preadvies onder meer de vraag of er wel sprake is van een echte dialoog tussen wetgever en rechter en of procespartijen (bestuur en burger) ook meedoen aan die dialoog. De preadviseur heeft een casestudy verricht op het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Vreemdelingenwet 2000 en de Wet op het financieel toezicht. Rechters zijn over het algemeen terughoudend waar het hun bijdrage aan de rechtsontwikkeling betreft. Maar er is meer. Voor een goede dialoog is ook een investering nodig in het analytische vermogen van het bestuur. En een dialoog vraagt om een responsieve houding van de wetgever, die jurisprudentie systematisch in kaart brengt en op basis daarvan zo nodig de wetgeving bijstelt.
Albertjan Tollenaar is universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen.
U kunt zich voor deelname aan de Jaarvergadering 2015 aanmelden door een mail te sturen naar var@pelsrijcken.nl. U ontvangt geen afzonderlijke bevestiging van inschrijving.
Alle leden worden aangemoedigd om aan de discussie in de Jaarvergadering deel te nemen. Dat kunt u doen door vragen aan de preadviseurs te stellen of door te reageren op wat er in de discussie over de preadviezen naar voren wordt gebracht. Om deel te nemen aan de discussie is het zeker niet nodig dat u zich tevoren aanmeldt. Indien u er de voorkeur aan geeft om tevoren te melden dat u wilt interveniëren door middel van het stellen van een vraag aan de preadviseurs, kunt u dat doen per mail (var@pelsrijcken.nl). De voorzitter zal daar dan in de vergadering rekening mee houden.
Vergaderstukken
- Agenda Jaarvergadering VAR 22 mei 2015
- Verslag Jaarvergadering VAR 23 mei 2014
- Verslag van de secretaris over 2014
- Jaarrekening 2014 en begroting 2016
Praktische informatie
Datum: 22 mei 2015
Tijd:
Aanvang programma:
9:45 uur – huishoudelijke vergadering
10.30 uur – inhoudelijke vergadering
Afronding rond 17:00 uur met aansluitend een borrel
De Jaarvergadering zal worden gehouden in de Jaarbeurs, Congreszalen Hallencomplex Entree Oost, direct naast station Utrecht CS). Daar wordt ook een lunch verzorgd. De VAR is genoodzaakt voor deze lunch een bijdrage te vragen. Deze bedraagt € 15,=. Wilt u gebruik maken van de lunch, geeft u dit dan s.v.p. aan bij uw aanmelding. Betaling dient plaats te vinden voorafgaand aan de vergadering door overmaking op rekeningnummer NL17INGB0000041521 t.n.v. VAR Vereniging voor bestuursrecht, te Eemnes, onder vermelding van uw personalia en ‘lunch VAR jaarvergadering 2015’. U ontvangt geen factuur. Aanmelding verplicht tot betaling.
De deelname aan de jaarvergadering zelf is voor VAR-leden kosteloos.
Niet-leden die de behandeling van de preadviezen willen bijwonen, kunnen zich wenden tot de adjunct-secretaris via var@pelsrijcken.nl. Zij betalen € 75,- voor deelname aan het inhoudelijke gedeelte van de vergadering.
De stukken voor de jaarvergadering zullen te zijner tijd te vinden zijn op de website van de VAR (www.verenigingvoorbestuursrecht.nl). Hierover zult u nader worden bericht.
Leden krijgen de preadviezen tijdig voor de Jaarvergadering per post toegezonden.
Voor eventuele nadere informatie kunt u zich wenden tot mr. M.L .(Marije) Batting, tel 070 515 3884 (kantooruren), email: var@pelsrijcken.nl.
